1. Nguyên lý đo điện não đồ.
Hoạt động của hệ thần kinh trung ương kéo theo các quá trình điện sinh học. Trong tình trạng hưng phấn ở tế bào thần kinh, các ion được phân bố lại và xuất hiện sự chênh lệch điện thế giữa các khu vực. Các tế bào não liên lạc với nhau nhờ tạo ra những sóng điện nhỏ. Trong xét nghiệm điện não đồ, nhiều điện cực được đặt ở vùng da đầu ứng với nhiều vùng khác nhau của não nhằm phát hiện và ghi nhận các kiểu hoạt động điện cũng như tìm kiếm những bất thường. Sự chênh lệch điện thế giữa các mô não là rất nhỏ, vì vậy để ghi được cần phải có thiết bị rất nhạy là máy ghi điện não. Sự dao động điện thế được thấy ở hình dạng sóng, sóng có tương quan với những điều kiện thần kinh khác nhau và được sử dụng như tiêu chuẩn chẩn đoán.
Điện não đồ chuẩn kéo dài trong 20 phút, có 3 - 4 cách kết nối điện cực khác nhau được thực hiện, cách phản ứng của các hoạt động điện não được đánh giá bằng các cách thử đơn giản như nhắm và mở mắt. Hai dạng hoạt hoá được hệ thống hoá là tăng nhịp thở và kích thích ánh sáng ngắt quãng.
Cấu trúc cơ bản của một máy điện não
2. Cấu tạo máy đo điện não
Dòng điện sinh lý của tế bào não có điện thế rất nhỏ cỡ microvolt (=1/100.000 volt). Để có được tín hiệu điện não cần sử dụng các máy ghi điện não để thu nhận và khuếch đại các điện thế này. Từ khi ra đời cho đến nay máy điện não ngày càng được cải tiến hoàn thiện và hiện đại.
Các máy ghi điện não được sản xuất dựa trên nguyên tắc phối hợp của nhiều chuyển đạo. Mỗi máy điện não bao gồm:
- Một khuếch đại biên độ cho phép khuếch đại một cách trung thực các điện thế ở mức độ từng microvolt (mV).
- Một bộ phận ghi cơ học hoặc số hoá cho phép tiếp nhận những tín hiệu và được ghi lại trên giấy hoặc trên màn hình vi tính.
Tùy theo số lượng của các thông tin cần phân tích mà các bản ghi có thể được đặt từ 8, 12, 16 đến 20 chuyển đạo hoặc nhiều hơn. Hiện nay, các máy ghi điện não số hoá dần dần thay thế hệ thống ghi trên giấy.
Có rất nhiều loại máy khác nhau tuy nhiên nguyên lý hoạt động của máy đều tuân theo quy trình cơ bản: đầu vào - đạo trình ghi - tiền khuếch đại - lọc tần số cao - hậu khuếch đại - bút ghi - chuẩn - ghi lên bản ghi/lưu trữ (giấy, băng cassete, màn hình).
Sơ đồ khối cấu tạo & quy trình ghi điện não
Cấu tạo của máy : Gồm 3 bộ phận chính
Điện cực
Khối khuếch đại và xử lý tín hiệu
Khối hiển thị và xuất kết quả
Một số bộ phận phụ
Ghi nhịp thở
Ghi nhịp tim
Đánh dấu thời gian
Kích thích ánh sáng
Kích thích tiếng động
Camera
Các điện cực
Điện cực hình dĩa (điện cực dán)
Điện cực cầu
Điện cực kim
Điện cực đơn cực, đa cực để ghi điện não trên bề mặt não hoặc ghi trực tiếp vào tổ chức não trong phẫu thuật định vị não.
Điện cực trung tính bằng các loại kẹp đặc biệt để gắn vào tai, mũi của người bệnh.
Khối khuếch đại và xử lý tín hiệu
Gồm có tiền và hậu khuếch đại, làm cho tín hiệu điện não đủ lớn về điện thế để chuyển ra khối hiển thị/hệ thống bút ghi.
Khối hiển thị và xuất kết quả :Dao động kế (hệ thống bút ghi) hoặc máy tính, máy in.
Dao động kế (hệ thống bút ghi) : Các tín hiệu sau khi qua bộ phận khuếch đại, qua hệ thống lọc nhiễu sẽ làm dao động hệ thống bút ghi, vẽ lên giấy theo chiều dọc lên xuống với tốc độ tuỳ chọn 7.5, 15, 30, 60 mm/s...
Hệ thống máy tinh, máy in : Các tín hiệu sau khi được xử lý sẽ hiển thị trên màn hình máy tính và được in ra bằng máy in thông thường.
Hình vẽ của bút ghi có hình dạng sóng nên hoạt động điện não còn gọi là các sóng điện não.
Các chủ đề Điện não đồ có liên quan : Phần 1 : Điện não đồ là gì, lịch sử hình thành và phát triển điện não đồ. Phần 2 : Nguyên lý đo điện não, cấu tạo máy đo điện não. Phần 3 : Các quy trình ghi điện não đồ. Phần 4 : Điện não đồ và các bệnh lý. Phần 5 : Thị trường thiết bị điện não đồ tại Việt Nam và thế giới. |
Viết bình luận